Elderberry
( آقطی سياه ( انگور کولی
Sambucus nigra
نام علمی
كليات گياه شناسي
آقطی سياه که در همدان انگور کولی ناميده می شود از زمانها ی قد يم مورد مصرف مردم بوده و از آن برا ی رفع امراض مختلف مانند دفع بلغم و صفرا استفاده می كرده اند .
آقطی سياه که خمان کبير نيز ناميده می شود درختچه ای است که ارتفاع آن در نواح ی مساعد به ١٠ متر می رسد . اين درختچه معمولا در کنار جاده ها و حاش يه جنگل ها و در نواحی مرطوب و سايه دار می رويد .
برگهای آن سبز رنگ ، بيضوی ، دندانه دار ، و مرکب٧ برگچه می باشد اگر برگها شکسته و مالش داده شود بوی بدی از آن متصاعد می شود - از ٥ گلهای آن سفيد و خوشه ای است که در اواخر بهار ظاهر می شود . ميوه آقطی سياه گوشتی ، ريز مانند انگور و برنگ آبی سير می باشد .
قسمت مورد استفاده اي ن درختچه گل ، برگ و پوست داخل ی ساقه آن است .
آقطی سياه در ايران در نواحی آذربايجان و همدان می رويد .
تركيبات شيميايي:
پوست اين درختچه و برگ آن د ارای موادی مانند ساو بوس ين
کولين ، سيکوتين ، Sambunigerine سامبو نيگرين Sambucine
و مقد ار کم ی اسانس وجود دارد . Elderine و مقد ار کمی نيترات پتاسيم می باشد . د گلهای آن الدرين Cicutine مواد قند ی ، اسانس ، صمغ ، اس يد والزياني ک و اسيد ،Chrysanthemin ميوه آقطی سياه درای کريزان تمين استيک می باشد .
خواص داروئي:
آقطی سياه از نظر طب قديم ا يران سرد و خشک است . پوست ثانو ی ( داخل ی ) ساقه و ريشه آن از نظر طبی موثرترين قسمت های اين گياه است .
١- در درمان رماتيسم و درد مفاصل موثر است .
٢- ادرار آور است .
٣- ملين و ضد يبوست م ی باشد و بهتر ين دارو برای رفع
يبوست در افراد سالخورده و کسان ی است که انقباضات روده
بزرگ در آنها ضعيف شده است .
٤- دم كرده برگهای خشک شده آن در رفع اسهال موثر است .
٥-برای برطرف كردن درد و الت يام بواسير ، برگهای تازه اين گياه را له كرده و يا ا ينکه از آن پماد ته ي ه کني د و روی بواس ير دردناک بگذاريد .
٦- درمان کننده آب اضافی از بدن است و از بين انساج خارج می سازد .
٧- برای از بين بردن خارش بدن ، پوست ساقه آنرا در روغن بجوشانيد و سپس آنرا صاف كرده و بگذار يد سرد شود . اين روغن را روی قسمت هايی که خارش دارد بزنيد .
٨- برای جوش خوردن استخوان و مداوای شکستگی استخوان ، از دم كرده ريشه اين درختچه استفاده کنيد .
٩- دم كرده گلها ی خشک شده آقط ی سياه درمان کننده گريپ ، سرما خوردگی ، بيماريای دستگاه تنفسی و نقرس می
باشد .
١٠ - جوشانده گلهای خشک شده اين گياه برای معالجه برونشيت و ذات الجنب مفيد است .
١١ - بخور گلهای آقطی سياه برای درمان بيماريای سل مفيد بوده و اخلاط چسبناک را از گلو خارج می سازد .
١٢ - بيماريهای کليه و مجاری ادرار را درمان می کند .
١٣ - سنگ کليه را خارج می سازد .
١٤ - شيرمادران شيرده را زيادمی کند .
١٥ - در درمان بيماريهای صرع مفيد است .
١٦ - جوشانده گلها ی خشک شده آقط ی س ياه را بصورت کمپرس رو ی زخم ها ی اگزما بگذار ي د اثر مطلوب خواهد
داشت .
١٧ - خوردن ميوه آقطی سياه ماليده آن به سر باعث سياه شدن مو و تقويت مو می شود .
١٨ - جوشانده گلهای آقطی سياه را روی سوختگی ها بگذاريد و کمپرس کنيد، اثر شفابخش دارد .
1٩ - برای از بين بردن ورم چشم می توان چشم را با جوشانده گلهای اين گياه شستشو داد .
٢٠ - جوشانده برگ اين درخت آفت درختان و سبزيجات را از بين می برد .
٢١ - اگر پوست حساس داريد برای شستن صورت يا پاک كردن آرايش از دم كرده آقطی سياه استفاده کنيد .
٢٢ - برای شادابی پوست صورت از بين بردن لکه ها و کک و مک می توان از ماسک زير استفاده کرد :
گلهای خشک شده آقط ی س ياه را دم کني د و مقد اری پودر بالا ی خشک را در ظرف ی بريزي د سپس دم ک رده آقطی
سياه را روی آن ريخته و خميری تهيه کنيد . اين خمي ر را بصورت ماسک روی صورت بگذار يد و پس از يک ربعدساعت بشوييد. اين ماسک را هر روزه روی پوست خود بگذاريد تا صورت را جوان و شاداب کند .
طرز استفاده:
١) جوشانده : مقدار ٦٠ گرم پوست ساقه ، برگ و يا ميوهاي ن درختچه را در يک ليتر آب ريخته و بگذاريد آهسته بجوشد تا حجم آن به نصف برسد .
سپس آنرا صاف کنيد .
٢٠ گرم برگها ی خشک شده اي ن درختچه را در ي ک
- ٢) سرکه آقطی سياه : ١٠ ليتر سرکه ر يخته و بگذار يد تا مدت دو هفته بماند و هر روز آنرا بهم بزنيد .
پس از اين مدت آنرا صاف كرده و در شيشه دربسته نگهد اری کنيد . مقدار مصرف اين سركه يك قاشق سوپخوری و سه بار در روز است .
٤) دم كرده آقط ی سياه : مقد ار ١٠٠ گرم گل خشک شده اين درختچه را دريک ليتر آبجوش ر يخته و بمدت ١٠ دقيقه دم کنيد . از اين دم كرده مي توانيد
برای شستشوی زخم ها استفاده کنيد .
٥) شيره يا آب ميوه : ميوه ها ی رسيده آقطی سياه را فشار داده تا شيره آن خارج شود . مقد ار مصرف ا ين شيره يک قاشق چايخوری مخلوط در يک ليوان آب می باشد .
٦) شربت آقطی سياه : آب ميوه را گرفته و با هم وزن آن قند مخلوط کنيد . سپس اين مخلوط را بجوشانيد تا شربت غليظی بدست آيد .
مقار مصرف اين شربت يک قاشق غذا خوری قبل از هر غذا است
مضرات :
استفاده زياد از آقطی سياه ممکن است باعث تهوع و همچنين ورم روده ها شود .
آقطی سياه سرد است و بنابراين افراد سرد مزاج حتما بايد آنرا با عسل بخورند
معرفی و گياهشناسی
كه به صورت درخت يا درختچه ديده می شود. دارای برگهای متقابل و به Caprifoliaceae گياهی است از خانوادهی
فرم مركب دارا ی ٥ تا ٧ برگچه و فاقد گوشواره است. گلها به رنگ سفيد و به صورت گل آذين ديهيميا خوشه قرار دارند. ميوه به فرم سته و به رنگ قرمز يا سياه است و دارای ٢ تا ٣ ميوه می باشد. ريزوم هايی به رنگ سفيد دارد.
تمام اندام های گياه سمی است و بوی ناخوشايندی دارد.
آقطی كبير S.nigra آقطی صغير و S.ebulus : دو گونه از اين گياه دارای اهميت دارويی هستند در حوالی همدان، تهران،سمنان و كردستان يافت می شود. S.nigra در شمال كشور و S.ebulus
نيازهای اكولوژيكی
در خاك ها ی تقر يبا شور می رويد و به رطوبت زياد و ازت فراوان نياز دارد. در سايه به خوبی می رويد ولی نور فراوان باعث افزايش عملكرد اش می شود.
كاشت، داشت، برداشت
بذور آقطی را در مرداد ماه تا شهر يور ماه جمع آوری می كنند و اين بذور را در پاييز همان سال يا بهار سال بعد در خزانه كشت می كنند. يك سال بعد نهال ها را به زمين اصلی منتقل می كنند.
تكثير رويشی گياه بوس يله ی قلمه نيمه خشبی ساقه به طول ٢٠ سانتی متر كه در تير ماه تا شهر يور ماه گرفته می شود در خزانه هوای آزاد با رطوبت مناسب ( ترجيحا سايه باشد تا قلمه ها زودتر ريشه دهند) قرار داده می شوند تا ريشه بزنند.
قلمه ها در زمين اصلی به فواصل ١٠٠ تا ١٥٠ سانتی متر روی رديف و ٢٥٠ تا ٣٠٠ بين رديف كشت می شود.
برداشت محصول هنگامی است كه گلهای قسمت های كناری گل آذين باز شده اند و گلهای وسط به حالت غنچه هستند. ميوه ها هم در حالت رسيده برداشت می شوند.
فرآوری گل ها دارای ١
/. تا ٢/. اسانس و گل يكوزيد سامبون يگرين و فلاو نوييد ها
هستند. C و A هستند. ميوه ها دارای اسيد های آلی و ويتامين های عصاره گيری توسط الكل متانل ٨٠ درصد صورت می گيرد. عصاره حاصل پس از جمع آور ی توسط تقطير با بخار آب تغليظ می شود و سپس در آزمايشگاه حلال از آن تبخير می شود.
خواص و كاربرد
مواد موثره آقطی دارای اثر آرامبخش، مدر، تقو يت كننده عضلات قلب، درمان سرماخوردگی و ... است. گل ها دارای اثر مسهلی هستند.
عضو شوید
عضویت سریع
آمار
وب سایت:
آمار مطالب
آمار بازدید
